تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۴ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۲:۵۲
کد خبر : 59918

دو کتیبه ارزشمند تاریخی سراب در معرض نابودی/ سازمان گردشگری فقط به ساخت یک ماکت بسنده کرده است

دو کتیبه ارزشمند تاریخی سراب در معرض نابودی/ سازمان گردشگری فقط به ساخت یک ماکت بسنده کرده است

در سراب دو کتیبه ارزشمند تاریخی چندین هزار ساله وجود دارد که متاسفانه در معرض تخریب هستند و سازمان گردشگری فقط به ساخت ماکت و ترجمه این کتیبه ها که در کاخ نیاوران نگهداری می شود بسنده کرده است.

به گزارش پیک هشترود به نقل از صدای سراب، در ۱۲ کیلومتری جنوب غرب سراب کتیبه رازلیق بر صخره ای از کوه زاغان در ناحیه رازلیق کنده شده است. ابعاد این سنگ نوشته ۸۰ در ۱۲۰ سانتی متر و متن آن ۱۶ سطر است. این سنگ نوشته مربوط به آرگیشتی دوم (۶۸۵-۷۳۰ ق. م) پادشاه اورارتو و به مناسبت پیروزی در جنگ و تسخیر سرزمینهای آرهوفشولو، بوقو، گیردو، گیتوهانی، توایشدو، روتومنی، نوشته شده است.

در کنار این کتیبه باستانی قلعه ای به نام قلعه رازلیق قراردارد که به تدریج با انباشته شدن تلی از خاک بر روی آن، مدفون گشته است.

این درحالی است که این قلعه که مکمل سنگ نوشته تاریخی محسوب می شود نیز در سال ۱۳۸۷ در ردیف آثار ملی سازمان میراث فرهنگی ثبت شده و طبق قانون از تاریخ ثبت، ضمن رعایت حقوق مالکان، تحت نظارت، مراقبت و حمایت این سازمان بوده و هرگونه اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت اثر شود، ممنوع بوده و مرمت و بازسازی اثر صرفا با تایید و نظارت این سازمان ممکن است.

 

ترجمه بخش هایی از متن کتیبه چنین است؛ به حول و قوه خالدی، آرگیشتی روساهینی می گوید: من به سرزمین  آرهو  لشکر کشیدم. من  سرزمین اولوشو و سرزمین بوقو را تسخیر کردم. من تا کنار رودخانه مونا رسیدم و از آنجا بازگشتم. من سرزمین های گیردو، گیتوهانی و توایشیدو را تسخیر کردم. شهر روتومنی را من گرفتم. سرزمین هایی را که من تسخیر کردم تحت باج خود قرار دادم. این قلعه ها را که من به زور گرفتم دوباره برقرار ساختم. من آن را آرگیشتی، (یعنی رعیت آرگیشتی) نامیدم.

این سنگ نوشته رازلیق متعلق به آرگیشتی دوم پسر روسای اول است.

زندگینامه صاحب کتیبه

آرگیشتی یکم از سال – ۷۸۵ تا ۷۶۳ پیش از میلاد – فرمانروایی کرد و پایتختی که به نام اربونی بنیاد نهاد هم‌اکنون شهر ایروان، پایتخت کشور ارمنستان است. اما از مجموع اسناد بررسی شده چنین بر می‌آید که سال – ۷۷۴ پ. م. – با سال ششم جکومت آرگیشتی مطابق است و بنابر این وی در سال – ۷۷۹ پ. م. – به تخت سلطنت اورارتو جلوس کرد. شاید هم سال اول آرگیشتی طبق متن سال‌نامهٔ خورخور[۱] که محفوط مانده سال اول حکومت آرگیشتی نبوده و سال دوم باشد. بدین قرار دوران حکومت آرگیشتی یکم را باید از سال – ۷۸۰ تا ۷۵۸ پ. م. – دانست و به همهٔ ارقام سال‌های حکومت این پادشاه که ذکر شد واحدی افزود.

آرگیشتی پسر منوآس بود و کار پدرش در کشورگشایی را ادامه داد. وی بر آشور چیرگی یافت و شمال سوریه را نیز تصرف کرد و اورارتو را تبدیل به نیرومندترین کشور در دوران پس از هیتی‌ها در خاور نزدیک کرد.

از سوی شمال، آرگیشتی پادشاهی خود را تا دریاچه سوان گسترش داد و بیشتر نواحی دیائهی و دره آرارات را متصرف شد. آرگیشتی، دژ اربونی را در سال ۷۸۲ و دژ آرگیشتی‌خینیلی را در سال ۷۷۶ ساخت.

کتیبه رازلیق سراب دوره اورارتویی در آستانه تخریب

اگر بخواهیم از قدمت تاریخی سراب سخنی به میان آوریم به آثار خط میخی به جای مانده از دوره اورارتویی اشاره باید کرد که به صورت سنگ نوشته در نشتبان و رازلیق وجود دارد که مشاهدات از آسیب تدریجی کتیبه نشتبان حکایت دارد.

اگر زمان را از دست دهیم و توجهی نشان ندهیم شاید با تاسف عمیق آسیب دیدن کتیبه رازلیق را نیز در تیتر خبرهای آینده داشته باشیم.

با توجه به اینکه تجربه آسیب دیدگی عمده در کتیبه «نشتبان» وجود دارد به نظر می رسد مسئولان مربوطه باید با اجرای طرح     کوتاه مدت با ایجاد حفاظ های ویژه و محکم می توانند این کتیبه را از خطرات طبیعی و نیز خرابکارهای احتمالی برخی حفاران آثار تاریخی در امان دارند، کاری که متاسفانه در «نشتبان» انجام نگرفت و آسیب دیدگی خط میخی برجای مانده از دوره اورارتویی را سبب شد.

سنگ نوشته قیزخ قیزلار- سراب

این کتیبه به خط میخی اورارتویی بر روی صخره ای در دره قراکوه در روستای قیرخ قز لار نزدیک سراب در ۱۲ سطر و به ابعاد ۱۰۶ در ۷۵ سانتی متر کنده شده است.این کتیبه مربوط به آرگیشتی پسر روسا است و در آن از تصرف سرزمین های گیردو،گیتو هانی و توایشدو سخن رفته است.در نزدیکی این ستگ نبشته ،وجود سنگ افراشت ها قابل مطالعه است.همچنین در شمال این سنگ افراشت ها یکی از ۲۱ قلعه ای که شاه اورارتویی فتح کرده واقع شده است.

اهالی اعتقاد بر این دارند که این سنگ افراشته‌ها چهل انسان بوده اند که بر اثر انحراف از حقیقت و راه خدا به غضب الهی دچار و مبدل به سنگ شده اند در حالی که تعداد سنگها بیش از چهل است و تا ۱۲۰ سنگ شمارش شده است. بعضی از سنگ افراشته ها همانگونه که گذاشته اند سالم و صاف مانده ولی برخی شکسته یا کج شده و یا از بین رفته اند.

در شرح این سنگ افراشته ها گفته شده: سبلان در طول تاریخ حتی از زمانی که دین بودائی در ایران و کشورهای دیگر رواج پیدا کرده همچنانکه از نظر سوق الجیشی مورد استفاده قرار گرفت بزرگترین آتشکده ها و بزرگترین معبدها در اطراف سبلان برپا شده است.

در مورد سنگ افراشته های قیرخ قیزلار چند نظر مطرح شده است: اول اینکه گفته اند: در گذشته هر سرداری که در جنگ غالب می آمد از این سنگها می افراشت. نظر دوم این است که هر سرداری یک سردار از دشمن را می کشت یکی از این سنگها را می افراشت ولی همچنانکه گفه شد ساوالان از نظر سوق الجیشی مهم بود و مورد استفاده ایرانیان قرار گرفته و بزرگترین آتشکده و معبدها در آنجا بر پا شده و نظر اصلی اینست که محل این سنگ افراشته ها معبد بزرگی بود در معبدها معمولاً انسانها را قربانی می کردند تا عظمت معبد را بنمابانند برای هر قربانی یک سنگ می افراشتند.

ترجمه سنگ نوشته نشتبان که برای اولین بار منتشر می شود

۱-به یاری و عظمت خدای خالدی

۲- آرگیشتی پسر روسا می گوید:

۳-من تسخیر کردم سرزمین اولوشو و بوقو …

۴- … …… رسیدم

۵-به رودخانه (مونه) و از آنجا برگشتم و تسخیر کردم

۶- کشورهای گیردو گیتوحی

۷- و طوشدو و شهر ………………را تصرف کردم

۸- هجوم اوردم سرزمین های ( مربوطه؟)

۹- را تصرف کردم ( و برایشان باج معین کردم)

۱۰- آرگیشتی

۱۱- می گوید: هرکس

۱۲- به این کتیبه آسیب برساند باشد که ( خدای خالدی , خدای طوفان) خدای آفتاب و همه خدایان او را از ظل آفتاب سازند.

ساخت دو  ماکت بی ارزش تنها اقدام سازمان گردشگری

این دو کتیبه ارزشمند تاریخی چندین هزار ساله, متاسفانه در معرض تخریب هستند و سازمان گردشگری فقط به ساخت  ماکت کتیبه رازلیق و متن ترجمه این کتیبه ها که در کاخ نیاوران نگهداری می شود بسنده کرده است.

برچسب ها :

ناموجود
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.